ജുപിറ്റർ

 

സൂര്യനിൽ നിന്നുള്ള അഞ്ചാമത്തെ ഗ്രഹമായ വ്യാഴം, പുരാതന കാലം മുതൽ ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് പരിചിതമാണ്, കൂടാതെ വിവിധ പുരാണങ്ങളിലും മതങ്ങളിലും സംസ്കാരങ്ങളിലും ഇത് അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. റോമാക്കാർ അതിന് അവരുടെ ദേവനായ ജൂപ്പിറ്ററിൻ്റെ  പേര് നൽകി; ബാബിലോണിയക്കാർക്ക് അത്  മർദുക് ദേവൻ ആണ്.

സൂര്യനിൽ നിന്നുള്ള വ്യാഴത്തിൻ്റെ ശരാശരി ദൂരം ഏകദേശം 5.2 ആസ്ട്രോണമിക്കൽ യൂണിറ്റുകളാണ് (AU), ഇത് ഏകദേശം 778.3 ദശലക്ഷം കിലോമീറ്റർ വരും. അതിൻ്റെ പിണ്ഡം ഭൂമിയേക്കാൾ ഏകദേശം 318 മടങ്ങുണ്ട്. 

വ്യാഴത്തിൽ പ്രാഥമികമായി ഹൈഡ്രജൻ, ഹീലിയം വാതകങ്ങൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു, ഇത് ഗ്രഹത്തെ ഒരു വാതക ഭീമനാക്കുന്നു.  അതിൻ്റെ വലിയ വലിപ്പം അതിൽ ഏകദേശം 1,321 ഭൂമികളെ ഉൾക്കൊള്ളാൻ അനുവദിക്കുന്നു.  വ്യാഴം ഏറ്റവും വേഗത്തിൽ ഭ്രമണം ചെയ്യുന്ന ഗ്രഹമാണ്, ഒരു ദിവസം ഏകദേശം 9.9 മണിക്കൂർ നീണ്ടുനിൽക്കും, അതിൻ്റെ ദ്രുതഗതിയിലുള്ള ഭ്രമണം ഒരു ഓബ്ലേറ്റ് സ്ഫെറോയിഡ് ആകൃതിക്  കാരണമാകുന്നു. 

വ്യാഴത്തിന് കുറഞ്ഞത് 95 സ്ഥിരീകരിച്ച ഉപഗ്രഹങ്ങളുണ്ട്, അതിൽ ഗലീലിയോ ഗലീലി 1610-ൽ കണ്ടെത്തിയ നാല് വലിയ ഉപഗ്രഹങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു. ഏറ്റവും വലിയ ഉപഗ്രഹമായ ഗാനിമീഡ് ബുധനെക്കാൾ വലുതാണ്.  വ്യാഴത്തിന് നാല്  മങ്ങിയ വളയ സംവിധാനങ്ങളുണ്ട്: ഹാലോ റിംഗ്,മെയിൻ റിങ് , അമാൽതിയ റിങ് . തേബെ ഗോസ്സമെർ റിങ് .

സൂര്യനുചുറ്റും വ്യാഴത്തിൻ്റെ ഭ്രമണപഥം പങ്കിടുന്ന ഛിന്നഗ്രഹങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടമാണ് ട്രോജൻ ഛിന്നഗ്രഹങ്ങൾ. വ്യാഴത്തിൻ്റെ ശക്തമായ ഗുരുത്വാകർഷണം ഈ ട്രോജൻ ഛിന്നഗ്രഹങ്ങളെ ലഗ്രാൻജിയൻ പോയിൻ്റുകളിൽ കുടുക്കിയിടുന്നു. 

നമ്മുടെ സൗരയൂഥത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഗ്രഹമായ വ്യാഴത്തെക്കുറിച്ചുള്ള നാസയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള പര്യവേക്ഷണമാണ് 2011-ൽ ആരംഭിച്ച ജൂനോ ബഹിരാകാശ ദൗത്യം. 

ജൂനോയുടെ പ്രാഥമിക ദൗത്യം 2018-ൽ അവസാനിച്ചു, എങ്കിലും നാസ 2025 വരെ ദൗത്യം നീട്ടി, വ്യാഴത്തിൻ്റെ കാന്തികമണ്ഡലം, അന്തരീക്ഷം, ഇൻ്റീരിയർ എന്നിവ കൂടുതൽ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാൻ അതിനെ അനുവദിച്ചു. 

ജൂനോയുടെ തകർപ്പൻ കണ്ടെത്തലുകൾ വ്യാഴത്തെക്കുറിച്ചുള്ള നമ്മുടെ ഗ്രാഹ്യത്തിൽ വിപ്ലവം സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു. ഗ്രഹത്തിൻ്റെ രൂപീകരണം, പരിണാമം, ആന്തരിക ചലനാത്മകത എന്നിവയെക്കുറിച്ച് വിലപ്പെട്ട ഉൾക്കാഴ്ചകൾ അത് നൽകുന്നു.