Saturday, January 11, 2025

മെസ്സിയർ 1: ക്രാബ് നെബുല

 ക്രാബ് നെബുല, ടോറസ് എ, അല്ലെങ്കിൽ എൻജിസി 1952 എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന മെസ്സിയർ 1 (എം1), വികസിക്കുന്ന സൂപ്പർനോവ അവശിഷ്ടവും പൾസർ വിൻഡ് നെബുലയുമാണ്. വടക്കൻ രാശിയായ ടോറസ്,  ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ക്രാബ് നെബുലയുടെ കാന്തിമാനം 8.4 ആണ്, നല്ല കാഴ്ചയിൽ ബൈനോക്കുലറുകൾ ഉപയോഗിച്ച് കാണാൻ കഴിയും.


മെസ്സിയർ കാറ്റലോഗിൽ ലിസ്റ്റ് ചെയ്തിരിക്കുന്ന ഒരേയൊരു സൂപ്പർനോവ അവശിഷ്ടവും രാത്രി ആകാശത്തിലെ ഇത്തരത്തിലുള്ള ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ വസ്തുവുമാണ് മെസ്സിയർ 1. നെബുലയ്ക്ക് സൂര്യൻ്റെ 75,000 മടങ്ങ് തിളക്കമുണ്ട്, ഭൂമിയിൽ നിന്ന് 6,500 പ്രകാശവർഷം അകലെയാണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്


എഡി 1054-ൽ ചൈനീസ് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർ നിരീക്ഷിച്ച SN 1054 എന്ന സൂപ്പർനോവ സ്ഫോടനത്തിൻ്റെ ഫലമാണ് ക്രാബ് നെബുല. ചരിത്രപരമായ ഒരു സൂപ്പർനോവ സ്ഫോടനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ആദ്യത്തെ ആഴത്തിലുള്ള ആകാശ വസ്തുവായിരുന്നു ഇത്.




മെസ്സിയർ 1 ന് ഏകദേശം 11 പ്രകാശവർഷം (3.4 പാർസെക്സ്) വ്യാസമുണ്ട്, സെക്കൻഡിൽ 1,500 കിലോമീറ്റർ വേഗതയിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. സൂപ്പർനോവ അവശിഷ്ടത്തിൽ ക്രാബ് പൾസർ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു, അതിവേഗം കറങ്ങുന്ന ന്യൂട്രോൺ നക്ഷത്രം സെക്കൻഡിൽ 30.2 തവണ കറങ്ങുന്നു. PSR 0531+21 എന്നും പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന പൾസർ, നിരീക്ഷിച്ചതിൽ ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞതാണ്. ഇത് ഒപ്റ്റിക്കൽ, റേഡിയോ, അൾട്രാവയലറ്റ്, എക്സ്-റേ, ഗാമാ റേ തരംഗദൈർഘ്യങ്ങളിൽ വികിരണം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.


ക്ഷീരപഥ ഗാലക്‌സിയിലെ പെർസിയസ് ആംസിൻ്റെ ഭാഗമാണ് ക്രാബ് നെബുല. SN 1054 മുതൽ നമ്മുടെ ഗാലക്സിയിൽ മറ്റ് മൂന്ന് സൂപ്പർനോവകൾ മാത്രമേ കണ്ടിട്ടുള്ളൂ.


പ്രോജെനിറ്റർ നക്ഷത്രത്തിൻ്റെ സ്ഫോടനം നാരുകളുടെ ഒരു വലിയ ഷെൽ ഉണ്ടാക്കി, അത് അന്നുമുതൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഒടുവിൽ ചിതറുകയും ചുറ്റുമുള്ള സ്ഥലത്തേക്ക് അപ്രത്യക്ഷമാവുകയും ചെയ്യും.


നെബുലയുടെ ഫിലമെൻ്റുകളിൽ അയോണൈസ്ഡ് വാതകം അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു, ഇത് നെബുലയുടെ തിളക്കത്തിന് കാരണമാകുന്നു. വാതകത്തിൽ കാണപ്പെടുന്ന ഇലക്ട്രോണുകൾ പ്രകാശവേഗതയോട് ചേർന്നുള്ള വേഗതയിൽ നീങ്ങുന്നു, സിൻകോട്രോൺ വികിരണം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു, ഇത് റേഡിയോ തരംഗദൈർഘ്യത്തിൽ നെബുലയെ ദൃശ്യമാക്കുന്നു.


ക്രാബ് നെബുലയുടെ ഫിലമെൻ്റുകൾ പ്രോജെനിറ്റർ നക്ഷത്രത്തിൻ്റെ അന്തരീക്ഷത്തിൽ അവശേഷിക്കുന്നവയാണ്, അവ പ്രധാനമായും അയോണൈസ്ഡ് ഹൈഡ്രജനും ഹീലിയവും ഓക്സിജൻ, കാർബൺ, ഇരുമ്പ്, നൈട്രജൻ, സൾഫർ, നിയോൺ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള മറ്റ് മൂലകങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. ഫിലമെൻ്റുകളുടെ താപനില സാധാരണയായി 11,000 മുതൽ 18,000 K വരെയാണ്.


1731-ൽ ഇംഗ്ലീഷ് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞനായ ജോൺ ബെവിസ് ആണ് ക്രാബ് നെബുല കണ്ടെത്തിയത്. ബെവിസ് തൻ്റെ സ്കൈ അറ്റ്ലസ് യുറാനോഗ്രാഫിയ ബ്രിട്ടാനിക്കയിൽ ഈ വസ്തുവിനെ ചേർത്തു, അത് 1750-ൽ പൂർത്തിയായെങ്കിലും പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടില്ല.


ചാൾസ് മെസ്സിയർ 1758 ഓഗസ്റ്റ് 28 ന് ഒരു ശോഭയുള്ള ധൂമകേതുവിന് വേണ്ടി തിരയുന്നതിനിടയിൽ നെബുലയെ സ്വതന്ത്രമായി കണ്ടെത്തി, സെപ്റ്റംബർ 12 ന് തൻ്റെ കാറ്റലോഗിലെ ആദ്യത്തെ വസ്തുവായി അതിൽ രേഖപ്പെടുത്തി .


അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ എൻട്രി ഇങ്ങനെയായിരുന്നു, "ടൊറസിൻ്റെ തെക്കൻ കൊമ്പിന് മുകളിലുള്ള നെബുല, അതിൽ ഒരു നക്ഷത്രവും അടങ്ങിയിട്ടില്ല; 1758-ലെ വാൽനക്ഷത്രത്തെ നിരീക്ഷിച്ചപ്പോൾ കണ്ടെത്തിയ, മെഴുകുതിരിയുടെ ജ്വാലയുടെ രൂപത്തിൽ നീളമേറിയ ഒരു വെളുത്ത വെളിച്ചമാണ്.


ക്രാബ് നെബുല ഹാലിയുടെ ധൂമകേതു ആണെന്ന് മെസ്സിയർ ആദ്യം വിശ്വസിച്ചു, അത് ആ വർഷം തിരിച്ചെത്തുമെന്ന് പ്രവചിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, എന്നാൽ പിന്നീട് വസ്തു ചലിക്കുന്നില്ലെന്ന് ശ്രദ്ധിച്ചു.


വാൽനക്ഷത്രങ്ങളുടെ മേഘാവൃതമായ രൂപം കാരണം നിരീക്ഷകർക്ക് ധൂമകേതുക്കളുമായി എളുപ്പത്തിൽ ആശയക്കുഴപ്പത്തിലാക്കാൻ കഴിയുന്ന വസ്തുക്കളുടെ ഒരു കാറ്റലോഗ് കംപൈൽ ചെയ്യാനുള്ള ആശയം ഈ കണ്ടെത്തൽ അദ്ദേഹത്തിന് നൽകി.


ഫ്രഞ്ച് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞനും ഗണിതശാസ്ത്രജ്ഞനുമായ അലക്സിസ് ക്ലെറൗട്ടാണ് 1758-ൻ്റെ അവസാനത്തിൽ ഹാലിയുടെ ധൂമകേതു മടങ്ങിവരുമെന്ന് പ്രവചിച്ചത്, ഇത് ടോറസ് നക്ഷത്രസമൂഹത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമെന്ന് പറഞ്ഞു, അതിനാലാണ് മെസ്സിയർ ആകാശത്തിൻ്റെ ഈ പ്രദേശത്ത് അതിനെ തിരയുന്നത്.


തൻ്റെ കാറ്റലോഗിൻ്റെ ആദ്യ പ്രസിദ്ധീകരണത്തിൽ, കണ്ടുപിടിത്തത്തിന് മെസ്സിയർ സ്വയം ക്രെഡിറ്റ് ചെയ്തു. 1771 ജൂണിൽ മെസ്സിയറിന് ഒരു കത്ത് അയച്ചതിന് ശേഷം, വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ജോൺ ബെവിസ് ഒടുവിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു.


1844-ൽ റോസ്സിലെ  മൂന്നാമത്തെ പ്രഭുവായ വില്യം പാർസൺസ് ഈ വസ്തുവിൻ്റെ ചിത്രം വരച്ചതിനെ തുടർന്നാണ് M1 നെ ക്രാബ് നെബുല എന്ന് നാമകരണം ചെയ്തത്.


36 ഇഞ്ച് ദൂരദർശിനി ഉപയോഗിച്ച് റോസ് പ്രഭു അയർലണ്ടിലെ ബിർ കാസിലിൽ നെബുല നിരീക്ഷിച്ചു. തൻ്റെ ഡ്രോയിംഗിൽ ഒരു ഞണ്ടിനോട് സാമ്യമുള്ളതിനാൽ അദ്ദേഹം അതിനെ ക്രാബ് നെബുല എന്ന് വിളിച്ചു.


1848-ൽ 72 ഇഞ്ച് ദൂരദർശിനിയിൽ ഈ വസ്തുവിനെ നിരീക്ഷിച്ചതിന് ശേഷം റോസിന് സാമ്യം സ്ഥിരീകരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല, എന്നിരുന്നാലും ആ പേര് ഇന്നും നിലനിൽക്കുന്നു.


1892 ഡിസംബറിൽ ഡോ. ഐസക് റോബർട്ട്സ് 20 ഇഞ്ച് ദൂരദർശിനി ഉപയോഗിച്ച് എം1 ൻ്റെ ആദ്യ ഫോട്ടോ എടുത്തത് .

No comments:

Post a Comment