സ്റ്റീഫൻസ് ക്വിന്ററ്റ് (Stephan's Quintet) എന്നത് പെഗാസസ് നക്ഷത്രഗണത്തിൽ (Pegasus constellation) കാണപ്പെടുന്ന അഞ്ച് താരാപഥങ്ങളുടെ (galaxies) ഒരു കൂട്ടമാണ്. പേര് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് പോലെ അഞ്ച് താരാപഥങ്ങളുണ്ടെങ്കിലും, അവയിൽ നാലെണ്ണം മാത്രമാണ് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഗുരുത്വാകർഷണപരമായി (gravitationally) പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ഈ നാല് താരാപഥങ്ങൾ വളരെ അടുത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്, അവ തമ്മിൽ കൂട്ടിയിടിക്കാനും (collide) ലയിക്കാനും (merge) സാധ്യതയുണ്ട്.
അഞ്ചാമത്തെ താരാപഥം ഈ കൂട്ടത്തിൽ ദൃശ്യപരമായി കാണപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, അത് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഈ നാല് താരാപഥങ്ങളിൽ നിന്ന് വളരെ അകലെയാണ്. ഇത് ഭൂമിയിൽ നിന്ന് 39 ദശലക്ഷം പ്രകാശവർഷം (39 million light-years) അകലെയാണ്.
പ്രപഞ്ചത്തിലെ താരാപഥങ്ങൾ എങ്ങനെ പരിണമിക്കുന്നു (evolve) എന്നും, അവ പരസ്പരം കൂട്ടിയിടിക്കുമ്പോൾ എന്ത് സംഭവിക്കുന്നു എന്നും പഠിക്കാൻ ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് സ്റ്റീഫൻസ് ക്വിന്ററ്റ് വളരെ സഹായകമാണ്. ജെയിംസ് വെബ് ബഹിരാകാശ ദൂരദർശിനി (James Webb Space Telescope) ഈ കൂട്ടത്തിന്റെ മനോഹരവും വിശദവുമായ ചിത്രങ്ങൾ പകർത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഈ ചിത്രങ്ങൾ, താരാപഥങ്ങൾക്കിടയിലുള്ള വാതകങ്ങളെയും പൊടിപടലങ്ങളെയും എങ്ങനെയാണ് കൂട്ടിയിടികൾ ബാധിക്കുന്നതെന്നും, പുതിയ നക്ഷത്രങ്ങൾ എങ്ങനെ രൂപം കൊള്ളുന്നുവെന്നും മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.
No comments:
Post a Comment