സ്പൈക (Spica)

 

സ്പൈക (Spica) ഒരു O-തരം നക്ഷത്രമല്ല, മറിച്ച് B-തരം നക്ഷത്രമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, O-തരം നക്ഷത്രങ്ങളുമായി ഇതിന് ചില സമാനതകളുണ്ട്. സ്പൈകയെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ താഴെക്കൊടുക്കുന്നു.

 * എന്താണ് സ്പൈക?

   Virgo- നക്ഷത്രഗണത്തിലെ ഏറ്റവും തിളക്കമുള്ള നക്ഷത്രമാണ് സ്പൈക. രാത്രി ആകാശത്ത് കാണുന്ന ഏറ്റവും തിളക്കമുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളിൽ പതിനഞ്ചാമത്തേതാണ് ഇത്. ഭൂമിയിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 250 പ്രകാശവർഷം അകലെയാണ് ഇതിന്റെ സ്ഥാനം.

 * ഒരൊറ്റ നക്ഷത്രമല്ല:

   സ്പൈക ഒറ്റ നക്ഷത്രമായി തോന്നാമെങ്കിലും, വാസ്തവത്തിൽ ഇത് വളരെ അടുത്തടുത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന രണ്ട് നക്ഷത്രങ്ങൾ ചേർന്ന ഒരു ദ്വന്ദ്വ നക്ഷത്ര വ്യവസ്ഥയാണ് (binary star system). ഈ രണ്ട് നക്ഷത്രങ്ങൾ പരസ്പരം 4 ദിവസങ്ങൾ കൊണ്ട് ഒരു തവണ ഭ്രമണം ചെയ്യുന്നു. ഇവ തമ്മിലുള്ള അകലം വളരെ കുറവായതിനാൽ സാധാരണ ടെലിസ്കോപ്പുകൾ ഉപയോഗിച്ച് ഇവയെ വേർതിരിച്ച് കാണാൻ സാധിക്കില്ല.

 * സ്പെക്ട്രൽ തരം (Spectral Type):

   സ്പൈകയുടെ പ്രധാന നക്ഷത്രം ഒരു B1 III-IV സ്പെക്ട്രൽ തരത്തിൽപ്പെടുന്നു. B-തരം നക്ഷത്രങ്ങൾ വളരെ ചൂടുള്ളതും നീല കലർന്ന വെള്ള നിറമുള്ളവയുമാണ്. O-തരം നക്ഷത്രങ്ങൾ B-തരം നക്ഷത്രങ്ങളെക്കാൾ കൂടുതൽ ചൂടുള്ളതും ഭീമാകാരന്മാരുമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, സ്പൈകയുടെ പ്രധാന നക്ഷത്രം ഒരു ഭീമൻ നക്ഷത്രത്തിന്റയും (giant star) ഉപഭീമൻ നക്ഷത്രത്തിന്റയും (subgiant star) സ്വഭാവങ്ങൾ കാണിക്കുന്നു. ഈ നക്ഷത്രത്തിന്റെ ഉപരിതല താപനില ഏകദേശം 22,400 കെൽവിനാണ്, ഇത് നമ്മുടെ സൂര്യന്റെ താപനിലയെക്കാൾ (ഏകദേശം 5,778 K) വളരെ കൂടുതലാണ്.

 * പ്രകാശവും പിണ്ഡവും:

   സ്പൈകയുടെ പ്രധാന നക്ഷത്രത്തിന് നമ്മുടെ സൂര്യന്റെ പിണ്ഡത്തിന്റെ 10 മടങ്ങും, വ്യാസത്തിന്റെ 7 മടങ്ങും വരും. ഈ നക്ഷത്രം സൂര്യനെക്കാൾ ഏകദേശം 12,100 മടങ്ങ് പ്രകാശമുള്ളതാണ്.

 * ഒരു വേരിയബിൾ സ്റ്റാർ:

   സ്പൈക ഒരു ബീറ്റ സെഫീ (Beta Cephei) തരം വേരിയബിൾ നക്ഷത്രമാണ്. ഇതിന്റെ ഉപരിതലം പൾസ് ചെയ്യുന്നതുകൊണ്ട് പ്രകാശത്തിന്റെ അളവിൽ ചെറിയ വ്യതിയാനങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.

ചുരുക്കത്തിൽ, സ്പൈക ഒരു O-തരം നക്ഷത്രമല്ല, മറിച്ച് B-തരം നക്ഷത്രമാണ്. എന്നാൽ, ഇതിന്റെ ഉയർന്ന താപനിലയും തിളക്കവും കാരണം ചില സവിശേഷതകളിൽ O-തരം നക്ഷത്രങ്ങളോട് സാമ്യം കാണിക്കുന്നു.