എൻസെലാഡസ്: ശനിയുടെ നിഗൂഢ ചന്ദ്രൻ

 

ശനിയുടെ ആറാമത്തെ വലിയ ഉപഗ്രഹമായ എൻസെലാഡസ്, ശാസ്ത്രജ്ഞരെയും ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞരെയും ആകർഷിച്ച ഒരു കൗതുകകരമായ ലോകമാണ്. ഏകദേശം 504 കിലോമീറ്റർ വ്യാസമുള്ള എൻസെലാഡസ് നമ്മുടെ സൗരയൂഥത്തിലെ മറ്റ് ഉപഗ്രഹങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് താരതമ്യേന ചെറുതാണ്. എന്നിരുന്നാലും, അതിന്റെ സവിശേഷതകളും ജീവൻ നിലനിർത്താനുള്ള സാധ്യതയും അതിനെ പഠനത്തിന് ഒരു കൗതുകകരമായ വിഷയമാക്കി മാറ്റുന്നു. 

1789-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞനായ വില്യം ഹെർഷൽ ആണ് എൻസെലാഡസിനെ ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയത്, അദ്ദേഹം 47 ഇഞ്ച് ദൂരദർശിനി ഉപയോഗിച്ച് ഈ ഉപഗ്രഹത്തെ കണ്ടെത്തി. തുടക്കത്തിൽ, 1980-കളിൽ വോയേജർ പേടകങ്ങൾ അതിലൂടെ കടന്നുപോകുന്നതുവരെ എൻസെലാഡസിനെക്കുറിച്ച് വളരെക്കുറച്ചേ അറിയൂ. ഉയർന്ന പ്രതിഫലനശേഷിയുള്ള ഉപരിതലമുള്ള ഒരു ചെറിയ, മഞ്ഞുമൂടിയ ചന്ദ്രനാണ് എൻസെലാഡസ് എന്ന് വോയേജർ ദൗത്യങ്ങൾ വെളിപ്പെടുത്തി. 

1997-ൽ, ശനിയെയും അതിന്റെ ഉപഗ്രഹങ്ങളെയും പഠിക്കാൻ കാസിനി-ഹ്യൂജൻസ് ബഹിരാകാശ പേടകം വിക്ഷേപിച്ചു.  2005-ൽ കാസിനി എൻസെലാഡസിന് സമീപം പറക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ, ഈ നിഗൂഢ ഉപഗ്രഹത്തെക്കുറിച്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞർ ധാരാളം പുതിയ വിവരങ്ങൾ കണ്ടെത്തി. എൻസെലാഡസിന് ഒരു ഉപരിതല സമുദ്രമുണ്ടെന്നും അത് അതിന്റെ മഞ്ഞുമൂടിയ പ്രതലത്തിനടിയിൽ 10 കിലോമീറ്റർ വരെ ആഴത്തിലാണെന്നും കാസിനി വെളിപ്പെടുത്തി. ഈ സമുദ്രം പാറയുമായി സമ്പർക്കം പുലർത്തുന്നുണ്ടെന്നും ഇത് ജീവൻ ഉണ്ടാകുന്നതിന് ആവശ്യമായ ഊർജ്ജവും പോഷകങ്ങളും നൽകുമെന്നും കരുതപ്പെടുന്നു. 

എൻസെലാഡസിന്റെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ സവിശേഷതകളിലൊന്ന് ചന്ദ്രന്റെ ദക്ഷിണധ്രുവത്തിൽ നിന്ന് പൊട്ടിത്തെറിക്കുന്ന അതിന്റെ ഗീസറുകളാണ്. ചന്ദ്രന്റെ ആന്തരിക താപത്താൽ ഈ ഗീസറുകൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നു, ശനിയുടെ ഗുരുത്വാകർഷണബലം മൂലമുണ്ടാകുന്ന വേലിയേറ്റ ചൂടാക്കലാണ് ഇവയെ നയിക്കുന്നതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. ജലബാഷ്പം, പൊടി, മീഥെയ്ൻ, കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് എന്നിവ ചേർന്ന ഈ ഗീസറുകളുടെ ചിത്രങ്ങൾ കാസിനി പകർത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഏറ്റവും ആവേശകരമെന്നു പറയട്ടെ,  ജലബാഷ്പത്തിന്റെ തൂണുകളിൽ ജീവന്റെ നിർമ്മാണ ഘടകങ്ങളായ ജൈവ തന്മാത്രകളെയും കാസിനി കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. 

എൻസെലാഡസ് ആന്തരിക താപം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു, ഇത് ചന്ദ്രൻ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി സജീവമാണെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ശനിയുടെ ഗുരുത്വാകർഷണം മൂലമുണ്ടാകുന്ന വേലിയേറ്റ ചൂടാണ് ഈ താപം സൃഷ്ടിക്കുന്നതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. ചന്ദ്രന്റെ ഉപരിതലത്തിൽ ഗർത്തങ്ങളുടെ അഭാവം എൻസെലാഡസ് സമീപകാലത്ത് ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി സജീവമായിരുന്നുവെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. 

എൻസെലാഡസിൽ ഒരു ഉപരിതല സമുദ്രം, ഗീസറുകൾ, ജൈവ തന്മാത്രകൾ എന്നിവയുടെ കണ്ടെത്തൽ അന്യഗ്രഹ ജീവികൾക്കായുള്ള അന്വേഷണത്തിൽ അതിനെ ഒരു പ്രധാന ലക്ഷ്യമാക്കി മാറ്റിയിരിക്കൂന്നു. എൻസെലാഡസിൽ ജീവന്റെ സാന്നിധ്യത്തിന് നിലവിൽ കൃത്യമായ തെളിവുകളൊന്നുമില്ലെങ്കിലും, അതിന്റെ അതുല്യമായ പരിസ്ഥിതിയും രസതന്ത്രവും ജീവന്റെ അടയാളങ്ങൾ തിരയുന്നതിനുള്ള ഒരു കൗതുകകരമായ സ്ഥലമാക്കി മാറ്റുന്നു. 

ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെയും ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞരുടെയും ഭാവനയെ പിടിച്ചെടുക്കുന്ന ഒരു കൗതുകകരമായ ലോകമാണ് എൻസെലാഡസ്. നാസയുടെ ഡ്രാഗൺഫ്ലൈ ദൗത്യം പോലുള്ള ഭാവി ദൗത്യങ്ങൾ എൻസെലാഡസിനെയും അതിന്റെ ഉപരിതല സമുദ്രത്തെയും കൂടുതൽ വിശദമായി പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാൻ പദ്ധതിയിട്ടിട്ടുണ്ട്.