ഗ്രഹ നീഹാരികകൾ (Planetary Nebulae)

 

ഒരു നക്ഷത്രത്തിന്റെ ജീവിതാവസാനത്തെ ഒരു ഘട്ടമാണ് ഗ്രഹ നീഹാരികകൾ അഥവാ പ്ലാനറ്ററി നെബുലകൾ (Planetary Nebulae). ഇവയ്ക്ക് ഗ്രഹങ്ങളുമായി യാതൊരു ബന്ധവുമില്ലെങ്കിലും, ആദ്യകാല ദൂരദർശിനികളിൽ ഇവ വൃത്താകൃതിയിൽ, ഗ്രഹങ്ങളെപ്പോലെ തോന്നിച്ചത് കൊണ്ടാണ് ഈ പേര് വന്നത്.

എങ്ങനെ രൂപപ്പെടുന്നു?

 * സൂര്യന്റെ മാസിനേക്കാൾ 8 മടങ്ങ് വരെ ഭാരമുള്ള ഇടത്തരം പിണ്ഡമുള്ള നക്ഷത്രങ്ങൾ അവയുടെ ജീവിതാവസാനം അടുക്കുമ്പോൾ ചുവപ്പ് ഭീമൻ (Red Giant) ആയി വികസിക്കുന്നു.

 * ഈ ഘട്ടത്തിൽ, നക്ഷത്രം അതിന്റെ പുറം പാളികളിലുള്ള വാതകങ്ങളും ധൂളികളും ബഹിരാകാശത്തേക്ക് പുറന്തള്ളാൻ തുടങ്ങുന്നു.

 * ഇതിനെത്തുടർന്ന്, നക്ഷത്രത്തിന്റെ അവശേഷിക്കുന്ന കാമ്പ് ചുരുങ്ങുകയും, അത് വെള്ള കുള്ളൻ (White Dwarf) ആയി മാറുകയും ചെയ്യുന്നു.

 * ഈ വെള്ള കുള്ളനിൽ നിന്ന് പുറപ്പെടുന്ന അൾട്രാവയലറ്റ് വികിരണങ്ങൾ പുറന്തള്ളപ്പെട്ട വാതകങ്ങളെ അയോണീകരിച്ച് (Ionize) പ്രകാശിപ്പിക്കുന്നു. ഇങ്ങനെ തിളങ്ങുന്ന വാതക പടലമാണ് ഗ്രഹ നീഹാരിക (Planetary Nebulae).

 * ഇവ എമിഷൻ നെബുലകളുടെ (Emission Nebulae) വിഭാഗത്തിൽ പെടുന്നു.

 * ഗ്രഹ നീഹാരികകൾ (Planetary Nebulae) ഏകദേശം 20,000 വർഷങ്ങൾ മാത്രമാണ് നിലനിൽക്കുന്നത്. താരതമ്യേന വളരെ കുറഞ്ഞ കാലയളവാണിത്.

പ്രധാനപ്പെട്ട ഗ്രഹ നീഹാരികകളുടെ പട്ടിക (List of Major Planetary Nebulae)

ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ചില ഗ്രഹ നീഹാരികകളും അവയുടെ പേരുകളും മെസ്സിയർ (Messier) കാറ്റലോഗ് നമ്പറുകളും താഴെക്കൊടുക്കുന്നു:

Ring Nebula | M 57 / NGC 6720   (Lyra) |

Helix Nebula | NGC 7293  (Aquarius) |

Dumbbell Nebula | M 27 / NGC 6853  (Vulpecula) |

 Cat's Eye Nebula | NGC 6543  (Draco) |

Saturn Nebula | NGC 7009  (Aquarius) |

Bug Nebula / Butterfly Nebula | NGC 6302  (Scorpius) |

 Eskimo Nebula | NGC 2392   (Gemini) |

 Southern Ring Nebula (Eight-burst Nebula) | NGC 3132  (Vela) |

 Little Dumbbell Nebula | M 76 / NGC 650   (Perseus) |