Tuesday, September 30, 2025

Herbig-Haro 49/50 (HH 49/50) -

 


പുതിയതായി രൂപം കൊണ്ടിരിക്കുന്ന നക്ഷത്രങ്ങളിൽ (പ്രൊട്ടോസ്റ്റാറുകൾ - Protostars) നിന്ന് പുറത്തേക്ക് അതിവേഗം ജെറ്റ് രൂപത്തിൽ (jet) വാതകം (gas) പ്രവഹിക്കാറുണ്ട്. ഈ വാതകം ചുറ്റുമുള്ള വാതക മേഘങ്ങളിലോ (gas clouds) പൊടിപടലങ്ങളിലോ (dust) ഇടിക്കുമ്പോൾ ഉണ്ടാകുന്ന തിളക്കമുള്ള പാടുകളാണ് ഹെർബിഗ്-ഹാരോ വസ്തുക്കൾ.


HH 49/50-യുടെ പ്രത്യേകതകൾ:


 * ഉത്ഭവം (Origin): ഇത് അടുത്ത് രൂപം കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു നക്ഷത്രത്തിൽ (still-forming star) നിന്നുള്ള ശക്തമായ വാതകപ്രവാഹമാണ് (outflow).


 * ഘടന (Structure): ഇതിന് ചുവപ്പ്-ഓറഞ്ച് നിറത്തിലുള്ള ഒരു ശംഖാകൃതിയാണ് (conical shaped) ഉള്ളത്.


 * സ്ഥാനം (Location): നമ്മുടെ ക്ഷീരപഥത്തിലെ (Milky Way) നക്ഷത്ര രൂപീകരണ മേഖലകളിലൊന്നായ 'ചാമിലിയൻ I ക്ലൗഡ് കോംപ്ലക്‌സി'ലാണ് (Chamaeleon I Cloud complex) ഇത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഭൂമിയിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 625 പ്രകാശവർഷം അകലെയാണിത്.


 * നിരീക്ഷണം (Observation): ജെയിംസ് വെബ് ബഹിരാകാശ ദൂരദർശിനി (James Webb Space Telescope - JWST) ഇൻഫ്രാറെഡ് ലൈറ്റ് ഉപയോഗിച്ച് (infrared light) ഇതിൻ്റെ സങ്കീർണ്ണമായ ഘടനകളെ വളരെ വ്യക്തമായി നിരീക്ഷിച്ചിട്ടുണ്ട്.


 * പ്രസക്തമായ മറ്റൊരു വസ്തു (Coincidence): HH 49/50-യുടെ അറ്റത്തോട് ചേർന്ന് വളരെ അകലെയുള്ള മനോഹരമായ ഒരു സർപ്പിള ഗാലക്‌സി (spiral galaxy) ആകസ്മികമായി കാണപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഇത് കേവലം ദിശാപരമായ ഒരു യാദൃശ്ചികത (chance alignment) മാത്രമാണ്.


ചുരുക്കത്തിൽ, HH 49/50 എന്നത്, രൂപം കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു യുവനക്ഷത്രത്തിൽ നിന്ന് പുറത്തേക്ക് ഒഴുകുന്ന വാതകം ചുറ്റുമുള്ള ദ്രവ്യവുമായി കൂട്ടിയിടിച്ച് പ്രകാശിക്കുന്ന ഒരു ബഹിരാകാശ പ്രതിഭാസമാണ്. ഇത് നക്ഷത്രങ്ങൾ എങ്ങനെ രൂപം കൊള്ളുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രധാന വിവരങ്ങൾ നൽകുന്നു.

No comments:

Post a Comment