നാസയുടെ (NASA) ESCAPADE (Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers) മിഷൻ

 

ESCAPADE എന്നത് ചൊവ്വയെ (Mars) കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തിനായി നാസയുടെ SIMPLEx (Small Innovative Missions for Planetary Exploration) പ്രോഗ്രാമിന് കീഴിൽ വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത, ചെലവ് കുറഞ്ഞ, രണ്ട് ചെറിയ ഉപഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു ബഹിരാകാശ ദൗത്യമാണ്.

🚀 പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങൾ (Key Objectives)

ഈ മിഷന്റെ പ്രധാന ലക്ഷ്യം, ചൊവ്വയുടെ അന്തരീക്ഷം (Atmosphere) എങ്ങനെയാണ് കാലക്രമേണ നഷ്ടപ്പെട്ടതെന്നും, അതിന് സൗരവാതവുമായുള്ള (Solar Wind) ഇടപെടൽ എങ്ങനെ സ്വാധീനിക്കുന്നു എന്നും പഠിക്കുക എന്നതാണ്. സൗരവാതം (സൂര്യനിൽ നിന്നുള്ള ചാർജ് ചെയ്ത കണങ്ങളുടെ പ്രവാഹം) ചൊവ്വയുടെ നേർത്ത അന്തരീക്ഷത്തെ എങ്ങനെ തുടച്ചുമാറ്റുന്നു എന്ന് പഠിക്കുക. ഒരുകാലത്ത് ചൊവ്വയിൽ ജലാംശം നിലനിർത്താൻ സാധിക്കുന്നത്ര കട്ടിയുള്ള അന്തരീക്ഷം ഉണ്ടായിരുന്നു എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. അത് എങ്ങനെ നഷ്ടപ്പെട്ടു എന്ന ചോദ്യത്തിന് ഉത്തരം കണ്ടെത്താൻ ഇത് സഹായിക്കും. ചൊവ്വയുടെ ചുറ്റുമുള്ള മാഗ്നെറ്റോസ്ഫിയർ (Magnetosphere) എന്ന കാന്തിക മണ്ഡലം സൗരവാതവുമായി എങ്ങനെ പ്രതികരിക്കുന്നു എന്ന് മനസ്സിലാക്കുക.

 ഈ പഠനങ്ങളിലൂടെ, സൗരയൂഥത്തിലെ മറ്റ് ഗ്രഹങ്ങളുടെയും വിദൂര എക്സോപ്ലാനറ്റുകളുടെയും (Exoplanets) കാലാവസ്ഥാ ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ചും ജീവന്റെ സാധ്യതകളെക്കുറിച്ചും കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ ലഭിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്.

🛰️ ഇരട്ട ഉപഗ്രഹങ്ങൾ (The Twin Spacecraft)

ഈ ദൗത്യത്തിൽ 'ബ്ലൂ' (Blue), 'ഗോൾഡ്' (Gold) എന്നിങ്ങനെ പേരിട്ടിട്ടുള്ള, ഒരേപോലെയുള്ള രണ്ട് ബഹിരാകാശ പേടകങ്ങളാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഈ രണ്ട് പേടകങ്ങളും ചൊവ്വയുടെ ഭ്രമണപഥത്തിൽ വ്യത്യസ്ത സ്ഥാനങ്ങളിൽ പറന്ന്, ഒരേ സമയം വിവരങ്ങൾ ശേഖരിക്കും. ഇത് ചൊവ്വയുടെ കാന്തിക മണ്ഡലത്തിന്റെയും ബഹിരാകാശ പരിസ്ഥിതിയുടെയും ത്രിമാന (3D) ദൃശ്യം നൽകാൻ സഹായിക്കും. ഓരോ ഉപഗ്രഹത്തിലും ചൊവ്വയുടെ പ്ലാസ്മ (Plasma) പരിസ്ഥിതിയെയും കാന്തിക മണ്ഡലത്തെയും അളക്കുന്നതിനുള്ള ഉപകരണങ്ങൾ സജ്ജീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

📅 ദൗത്യത്തിന്റെ വഴി (Mission Path)

ESCAPADE ദൗത്യം 2025 നവംബറിൽ ന്യൂ ഗ്ലെൻ (New Glenn) റോക്കറ്റിലാണ് വിക്ഷേപിച്ചത്.പേടകങ്ങൾ ചൊവ്വയിലേക്ക് നേരിട്ട് പോകുന്നതിനു പകരം, ആദ്യം ഭൂമിയും സൂര്യനും തമ്മിലുള്ള L2 ലഗ്രാഞ്ച് പോയിന്റിന് (Lagrange Point 2 - ഗുരുത്വാകർഷണ ബലങ്ങൾ സന്തുലിതമായ ഒരു സ്ഥലം) സമീപമുള്ള ഭ്രമണപഥത്തിൽ ഒരു വർഷത്തോളം 'താമസിച്ച്' (loiter) ബഹിരാകാശ കാലാവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് പഠിക്കും.

 2026-ന്റെ അവസാനത്തോടെ പേടകങ്ങൾ ചൊവ്വയിലേക്കുള്ള യാത്ര പുനരാരംഭിച്ച് 2027-ൽ ചൊവ്വയുടെ ഭ്രമണപഥത്തിൽ എത്തും. 2028 മുതൽ 2029 വരെയാണ് പ്രധാനമായും ശാസ്ത്രീയ വിവരശേഖരണം നടത്താൻ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്.

ഹോക്കിംഗ് റേഡിയേഷൻ - Hawking Radiation

 

പ്രസിദ്ധ ഭൗതികശാസ്ത്രജ്ഞനായ സ്റ്റീഫൻ ഹോക്കിംഗ് 1974-ൽ അവതരിപ്പിച്ച ഒരു സിദ്ധാന്തമാണ് ഹോക്കിംഗ് റേഡിയേഷൻ (Hawking Radiation). ഈ സിദ്ധാന്തം അനുസരിച്ച്, ബ്ലാക്ക് ഹോളുകൾ (Black Holes) പൂർണ്ണമായും 'കറുത്തത്' (Black) അല്ല, മറിച്ച് അവ കറുത്ത വസ്തു വികിരണം (Black-body radiation) പോലെ വളരെ ചെറിയ അളവിൽ ഊർജ്ജം പുറത്തുവിടുന്നു. ഇതിനെയാണ് ഹോക്കിംഗ് റേഡിയേഷൻ എന്ന് വിളിക്കുന്നത്.

 അടിസ്ഥാന ആശയം (Basic Concept)

ഹോക്കിംഗ് റേഡിയേഷൻ വിശദീകരിക്കുന്നതിന് ക്വാണ്ടം മെക്കാനിക്സും (Quantum Mechanics) പൊതു ആപേക്ഷികതാ സിദ്ധാന്തവും (General Relativity) സംയോജിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്.

1. ശൂന്യതയും വെർച്വൽ കണങ്ങളും (Vacuum and Virtual Particles)

 ക്വാണ്ടം മെക്കാനിക്സ് അനുസരിച്ച്, ശൂന്യമായ ഇടം (Empty space) യഥാർത്ഥത്തിൽ ശൂന്യമല്ല.

 ഇവിടെ വെർച്വൽ കണങ്ങളുടെ (Virtual particles) ജോഡികൾ നിരന്തരം ഉണ്ടാകുകയും ഒരു നിമിഷം കൊണ്ട് തന്നെ ഇല്ലാതാകുകയും ചെയ്യുന്നു. ഒരു കണം (Particle) അതിൻ്റെ പ്രതികണവുമായി (Anti-particle) ചേർന്നാണ് ഉണ്ടാകുന്നതും ഇല്ലാതാകുന്നതും.

2. ഇവൻ്റ് ഹൊറൈസണിലെ വേർതിരിയൽ (Separation at the Event Horizon)

 ഒരു ബ്ലാക്ക് ഹോളിന്റെ അതിർത്തിയാണ് ഇവൻ്റ് ഹൊറൈസൺ (Event Horizon). ഇതിനകത്തേക്ക് പോകുന്ന ഒന്നിനും - പ്രകാശത്തിനു പോലും - പുറത്തുവരാൻ കഴിയില്ല.ഈ ഇവൻ്റ് ഹൊറൈസണിൻ്റെ തൊട്ടടുത്ത് ഒരു വെർച്വൽ കണികാ ജോഡി (Virtual particle pair) ഉണ്ടാകുമ്പോൾ, ഗുരുത്വാകർഷണ ബലം കാരണം അവ വേർതിരിയുന്നു. ഈ ജോഡിയിലെ ഒരു കണം (ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു നെഗറ്റീവ് ഊർജ്ജ കണം- Negative Energy Particle) ബ്ലാക്ക് ഹോളിനുള്ളിലേക്ക് ആകർഷിക്കപ്പെടുകയും മറ്റേ കണം (പോസിറ്റീവ് ഊർജ്ജ കണം) രക്ഷപ്പെട്ട് ബഹിരാകാശത്തേക്ക് പോകുകയും ചെയ്യുന്നു.ഇങ്ങനെ രക്ഷപ്പെടുന്ന കണങ്ങളാണ് ഹോക്കിംഗ് റേഡിയേഷൻ ആയി പുറത്തുവരുന്നത്.

3. പിണ്ഡം കുറയുന്നത് (Mass Reduction)

ബ്ലാക്ക് ഹോളിലേക്ക് വീഴുന്ന നെഗറ്റീവ് ഊർജ്ജ കണം ബ്ലാക്ക് ഹോളിന്റെ പിണ്ഡം (Mass) കുറയ്ക്കാൻ കാരണമാകുന്നു.അതായത്, ഊർജ്ജം പുറത്തുവിടുമ്പോൾ, E=mc^2 എന്ന സമവാക്യം അനുസരിച്ച് ബ്ലാക്ക് ഹോളിൻ്റെ പിണ്ഡം കുറയുന്നു. ഇതിനെ ബ്ലാക്ക് ഹോൾ ബാഷ്പീകരണം (Black Hole Evaporation) എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

🌡️ ഹോക്കിംഗ് താപനില (Hawking Temperature)

ഹോക്കിംഗ് റേഡിയേഷൻ ബ്ലാക്ക് ഹോളിന് ഒരു താപനില (Temperature) ഉണ്ടെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു, ഇതിനെ ഹോക്കിംഗ് താപനില (T_H) എന്ന് പറയുന്നു. ഈ താപനില ബ്ലാക്ക് ഹോളിന്റെ പിണ്ഡത്തിന് വിപരീതാനുപാതികമാണ് (Inversely proportional). M എന്നത് ബ്ലാക്ക് ഹോളിന്റെ പിണ്ഡമാണ്. അതായത്, വലിയ ബ്ലാക്ക് ഹോളുകൾക്ക് താപനില വളരെ കുറവും (ശക്തമായ ഗുരുത്വാകർഷണം കണങ്ങൾ വേർതിരിക്കുന്നത് പ്രയാസകരമാക്കുന്നു), ചെറിയ ബ്ലാക്ക് ഹോളുകൾക്ക് താപനില കൂടുതലും ആയിരിക്കും.

 വലിയ ബ്ലാക്ക് ഹോളുകളുടെ ബാഷ്പീകരണം വളരെ പതുക്കെയാണ് സംഭവിക്കുക (പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ നിലവിലെ പ്രായത്തേക്കാൾ എത്രയോ അധികം സമയം എടുക്കും), എന്നാൽ മൈക്രോ ബ്ലാക്ക് ഹോളുകൾ വളരെ വേഗത്തിൽ ബാഷ്പീകരിക്കപ്പെടും.

ക്വാണ്ടം ഗ്രാവിറ്റി സിദ്ധാന്തം (ക്വാണ്ടം ഗുരുത്വം)

 

ക്വാണ്ടം ഗ്രാവിറ്റി സിദ്ധാന്തം എന്നത് ക്വാണ്ടം ബലതന്ത്രത്തെയും (Quantum Mechanics) ആൽബർട്ട് ഐൻസ്റ്റീന്റെ പൊതു ആപേക്ഷികതാ സിദ്ധാന്തത്തെയും (Einstein's General Relativity) ഒരുമിപ്പിച്ച് പ്രപഞ്ചത്തിലെ ഗുരുത്വാകർഷണത്തെ (Gravity) വിശദീകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന ഒരു സൈദ്ധാന്തിക ചട്ടക്കൂടാണ് (Theoretical Framework).

പ്രപഞ്ചത്തിലെ നാല് അടിസ്ഥാന ശക്തികളാണ്:

 * ഗുരുത്വാകർഷണം (Gravity)

 * വൈദ്യുതകാന്തിക ശക്തി (Electromagnetism)

 * ദുർബല ആണവ ശക്തി (Weak Nuclear Force)

 * ശക്തമായ ആണവ ശക്തി (Strong Nuclear Force)

 ക്വാണ്ടം ബലതന്ത്രം അവസാനത്തെ മൂന്ന് ശക്തികളെ കണികാ തലത്തിൽ (Subatomic Level) വളരെ വിജയകരമായി വിശദീകരിക്കുന്നു.

 എന്നാൽ പൊതു ആപേക്ഷികതാ സിദ്ധാന്തം ഗുരുത്വാകർഷണത്തെ വൻതോതിലുള്ള വസ്തുക്കളുടെ തലത്തിൽ (Large-scale objects like planets and galaxies) വളരെ കൃത്യമായി വിശദീകരിക്കുന്നു.അതി സൂക്ഷ്മമായ കണികാ തലത്തിൽ (ഉദാഹരണത്തിന്, തമോഗർത്തങ്ങളുടെ ഉള്ളിൽ അഥവാ മഹാവിസ്ഫോടന സമയത്ത് - inside Black Holes or at the time of Big Bang) ഈ രണ്ട് സിദ്ധാന്തങ്ങളും പരസ്പരം യോജിക്കുന്നില്ല. ഗുരുത്വാകർഷണത്തെ ക്വാണ്ടം തലത്തിൽ വിശദീകരിക്കാൻ നിലവിലുള്ള ക്വാണ്ടം ബലതന്ത്രത്തിന് സാധിക്കുന്നില്ല.

ഈ വൈരുദ്ധ്യം പരിഹരിച്ച്, എല്ലാ ഭൗതിക പ്രതിഭാസങ്ങളെയും ഒരൊറ്റ സിദ്ധാന്തത്തിൽ (തിയറി ഓഫ് എവരിതിംഗ് - Theory of Everything) ഉൾപ്പെടുത്താനാണ് ക്വാണ്ടം ഗ്രാവിറ്റി സിദ്ധാന്തം ശ്രമിക്കുന്നത്.

💡 പ്രധാന ആശയങ്ങൾ

ക്വാണ്ടം ഗ്രാവിറ്റി സിദ്ധാന്തത്തിൽ പ്രധാനമായും രണ്ട് സമീപനങ്ങളാണ് നിലവിലുള്ളത്:

1. സ്ട്രിംഗ് സിദ്ധാന്തം (String Theory)

 പ്രപഞ്ചത്തിലെ ഏറ്റവും അടിസ്ഥാനപരമായ കണികകൾ (Fundamental particles) ബിന്ദുക്കളല്ല (Points) മറിച്ച്, വളരെ ചെറിയ കമ്പനമുള്ള നാടകളാണ് (Vibrating Strings).ഈ നാടകളുടെ വിവിധ രീതിയിലുള്ള കമ്പനങ്ങളാണ് (Vibrations) പ്രപഞ്ചത്തിലെ വ്യത്യസ്ത കണികകളെയും (ഇലക്ട്രോൺ, ക്വാർക്ക്, ഫോട്ടോൺ മുതലായവ) ശക്തികളെയും (ഗുരുത്വാകർഷണം ഉൾപ്പെടെ) സൃഷ്ടിക്കുന്നത്.

2. ലൂപ് ക്വാണ്ടം ഗ്രാവിറ്റി (Loop Quantum Gravity - LQG)

 സ്ഥലകാലത്തെ (Spacetime) ക്വാണ്ടം ബലതന്ത്രത്തിന്റെ നിയമങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് ക്വാണ്ടൈസ് ചെയ്യുന്നു (Quantizing Spacetime).സ്ഥലവും കാലവും തുടർച്ചയായതല്ല (Continuous), പകരം വളരെ ചെറിയ, വിവേകമുള്ള കഷണങ്ങൾ (Discrete pieces or loops) കൊണ്ടുണ്ടാക്കിയതാണ് എന്നാണ് ഈ സിദ്ധാന്തം പറയുന്നത്. ഈ കഷണങ്ങൾ ഒരു വല (Net) പോലെ സ്ഥലകാലത്തെ നെയ്തെടുക്കുന്നു.ക്വാണ്ടം ഗ്രാവിറ്റി സിദ്ധാന്തം ഇപ്പോഴും വികസ്വരമായ (Developing) ഒരു മേഖലയാണ്, ഈ സിദ്ധാന്തങ്ങളൊന്നും ഇതുവരെ പരീക്ഷണങ്ങളിലൂടെ പൂർണ്ണമായി തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടില്ല.

TOI-4507 b: ഭീമാകാരമായ “വീർത്ത” അന്യഗ്രഹവും ശാസ്ത്രത്തെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്നതും!

TOI-4507 b എന്നത് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞരെ ആശയക്കുഴപ്പത്തിലാക്കിയ ഒരു അതിവിചിത്രമായ അന്യഗ്രഹമാണ് (exoplanet). അതിന്റെ അസാധാരണമായ പ്രത്യേകതകൾ ഗ്രഹങ്ങൾ എങ്ങനെ രൂപപ്പെടുന്നു, പരിണമിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള നിലവിലുള്ള പല ധാരണകളെയും വെല്ലുവിളിക്കുന്നു.

 TOI-4507 b-യെ "സൂപ്പർ പഫ്" എന്ന വിഭാഗത്തിലാണ് ഉൾപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. ഇതിന് വളരെ കുറഞ്ഞ സാന്ദ്രതയാണുള്ളത് (extremely low density).ഇതിന്റെ വ്യാസം ഏകദേശം വ്യാഴത്തിന്റെ (Jupiter) വലുപ്പത്തിന് തുല്യമാണ് (ഭൂമിയുടെ ഏകദേശം 9 മടങ്ങ് വലുത്).എന്നാൽ, പിണ്ഡം (mass) വളരെ കുറവാണ് – വ്യാഴത്തിന്റെ പത്തിൽ ഒരംശത്തിലും താഴെ, ഏകദേശം ഭൂമിയുടെ 30 മടങ്ങ് മാത്രം.

   

 ഈ വലിയ വലുപ്പവും കുറഞ്ഞ പിണ്ഡവും കാരണം ഇതിന് ഒരു വലിയ, വീർത്ത (puffy) അന്തരീക്ഷം ഉണ്ടെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഇതിനെ "മാർഷ്മല്ലോ ഗ്രഹം" (marshmallow planet) എന്നും വിളിക്കാറുണ്ട്. ഓർബിറ്റ് (Orbit) അഥവാ ഭ്രമണപഥം: ഇതിന്റെ ഭ്രമണപഥം വളരെ വിചിത്രമാണ്. ഇത് അതിന്റെ നക്ഷത്രത്തെ ചുറ്റുന്നത് ഏകദേശം ലംബമായ (nearly perpendicular) പാതയിലാണ്—നക്ഷത്രത്തിന്റെ കറക്കത്തിന്റെ ദിശയ്ക്ക് ഏതാണ്ട് എതിർവശത്തുകൂടി. ഇത് വളരെ അപൂർവമായ ഒരു ഓർബിറ്റൽ വിന്യാസമാണ് (orbital alignment).ഒരു തവണ നക്ഷത്രത്തെ ചുറ്റാൻ ഇതിന് 105 ദിവസങ്ങൾ എടുക്കും.

 കറങ്ങുന്ന നക്ഷത്രത്തിന് ഏകദേശം 700 ദശലക്ഷം (700 million) വർഷം മാത്രമാണ് പ്രായം. താരതമ്യേന ചെറിയ പ്രായമുള്ള ഗ്രഹവ്യവസ്ഥകളിലൊന്നാണിത്.

🤔 എന്തുകൊണ്ട് ഇത് ശാസ്ത്രത്തെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്നു?

 

 കുറഞ്ഞ സാന്ദ്രതയ്ക്കുള്ള കാരണം: സാധാരണയായി "സൂപ്പർ പഫ്" ഗ്രഹങ്ങളുടെ അന്തരീക്ഷം വീർക്കുന്നത്, നക്ഷത്രത്തോട് വളരെ അടുത്തുള്ള ഭ്രമണപഥത്തിൽ ഉണ്ടാകുന്ന ടൈഡൽ ഹീറ്റിംഗ് (tidal heating) കാരണമാണ് (നക്ഷത്രത്തിന്റെ ഗുരുത്വാകർഷണ വലിവ് ഗ്രഹത്തിന്റെ ഉൾവശം ചൂടാക്കുന്നത്).TOI-4507 b അതിന്റെ നക്ഷത്രത്തിൽ നിന്ന് അകലെയാണ് (ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാലയളവുള്ള "സൂപ്പർ പഫുകളിൽ" ഒന്ന്). അതിനാൽ, ഈ ദൂരത്തിൽ ടൈഡൽ ഹീറ്റിംഗ് അതിന്റെ വീർത്ത രൂപത്തിന് കാരണമാകുന്നില്ല. ഇത്രയും കുറഞ്ഞ സാന്ദ്രതയിൽ ഈ ഗ്രഹം എങ്ങനെ നിലനിൽക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ചും ഇത്രയും ചെറിയ പ്രായത്തിൽ, എന്നത് നിലവിലെ ഗ്രഹ രൂപീകരണ സിദ്ധാന്തങ്ങൾക്ക് (planet formation theories) ഒരു ചോദ്യചിഹ്നമാണ്.

ഈ ഗ്രഹത്തിന്റെ പ്രത്യേകതകൾ കാരണം, ഗ്രഹവ്യവസ്ഥകൾ എങ്ങനെ രൂപം കൊള്ളുന്നു, വികസിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ച് കൂടുതലറിയാൻ TOI-4507 b ഒരു പ്രധാന ലക്ഷ്യമായി മാറിയിരിക്കുന്നു. കൂടുതൽ നിരീക്ഷണങ്ങൾക്കായി ജെയിംസ് വെബ് ബഹിരാകാശ ദൂരദർശിനി (James Webb Space Telescope - JWST) ഇതിനെ ലക്ഷ്യമിടുന്നു

🌟 നവജാത നക്ഷത്രം: SVS 13

 

 SVS 13 എന്നത് NGC 1333 എന്ന നെബുലയിൽ (വാതകങ്ങളുടെയും പൊടിപടലങ്ങളുടെയും മേഘം) സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രോട്ടോസ്റ്റാർ (നക്ഷത്രമായി രൂപപ്പെടുന്ന ഘട്ടത്തിലുള്ള വസ്തു) അല്ലെങ്കിൽ വളരെ ചെറുപ്പമായ നക്ഷത്രമാണ്.

 ഇവിടെ വാതകത്തിന്റെയും പൊടിപടലങ്ങളുടെയും വലിയ മേഘങ്ങൾ ഗുരുത്വാകർഷണ ബലം കാരണം ചുരുങ്ങുകയും സാന്ദ്രീകരിക്കുകയും ചെയ്താണ് നക്ഷത്രങ്ങൾ ജനിക്കുന്നത്.SVS 13 ഭൂമിയിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 1,000 പ്രകാശവർഷം അകലെയാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.

☄️ കോസ്മിക് വെടിക്കെട്ട് (Herbig-Haro Objects)

 

SVS 13-ന്റെ പ്രവർത്തനമാണ് ഇവിടുത്തെ 'കോസ്മിക് വെടിക്കെട്ടിന്' കാരണം. ഈ നവജാത നക്ഷത്രത്തിൽ നിന്ന് ശക്തമായ വാതകപ്രവാഹങ്ങൾ (outflows) ബഹിരാകാശത്തേക്ക് അതിവേഗം പുറന്തള്ളപ്പെടുന്നു. ഈ വാതകപ്രവാഹങ്ങൾ ചുറ്റുമുള്ള വാതകങ്ങളുമായി കൂട്ടിയിടിക്കുമ്പോൾ, തിളക്കമുള്ളതും ചലനാത്മകവുമായ ഘടനകൾ ഉണ്ടാക്കുന്നു. ഇവയെയാണ് ഹെർബിഗ്-ഹാരോ ഒബ്ജക്റ്റുകൾ (Herbig-Haro Objects - HH Objects) എന്ന് വിളിക്കുന്നത്.

 HH 7-11 എന്നറിയപ്പെടുന്ന, നീല നിറത്തിൽ തിളങ്ങുന്ന ഈ ഹെർബിഗ്-ഹാരോ ഒബ്ജക്റ്റുകൾ SVS 13-ൽ നിന്ന് വളരെ വേഗത്തിൽ അകന്നുപോകുന്നതായി ഹബിൾ ബഹിരാകാശ ദൂരദർശിനി പകർത്തിയ ചിത്രങ്ങളിൽ വ്യക്തമാണ്.

 

ഈ പ്രതിഭാസം ഒരു നക്ഷത്രത്തിന്റെ ജീവിതത്തിലെ ആദ്യത്തെ ഏതാനും ആയിരം വർഷങ്ങളിൽ മാത്രം കാണപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്. കാലക്രമേണ ഈ തിളക്കം മങ്ങിപ്പോകുകയും ചെയ്യും.ഒരു നവജാത നക്ഷത്രത്തിന്റെ പിറവിയെയും വളർച്ചയെയും കുറിച്ചുള്ള നിർണ്ണായക വിവരങ്ങൾ ഈ കാഴ്ചകൾ നമുക്ക് നൽകുന്നു.

നവജാത നക്ഷത്രങ്ങൾ (Young Stellar Objects - YSOs) നക്ഷത്രങ്ങളുടെ പരിണാമത്തിലെ ആദ്യ ഘട്ടത്തിലുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളാണ്. SVS 13 പോലുള്ള നവജാത നക്ഷത്രങ്ങളെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ താഴെ നൽകുന്നു:

🌟 SVS 13: ഒരു ദ്വന്ദ്വ പ്രോട്ടോസ്റ്റാർ സിസ്റ്റം

SVS 13 എന്നത് പ്രോട്ടോസ്റ്റാർ വിഭാഗത്തിൽപ്പെട്ട ഒരു ദ്വന്ദ്വ നക്ഷത്ര വ്യവസ്ഥയാണ് (Binary Star System).

  SVS 13A എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ സിസ്റ്റത്തിൽ രണ്ട് നക്ഷത്ര ഭ്രൂണങ്ങൾ (Stellar Embryos - VLA 4A, VLA 4B) വളരെ അടുത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് (ഏകദേശം ഭൂമിയും സൂര്യനും തമ്മിലുള്ള ദൂരത്തിന്റെ 90 മടങ്ങ് മാത്രം അകലം). ഇവയുടെ ആകെ പിണ്ഡം ഏകദേശം സൂര്യൻ്റേതിന് തുല്യമാണ്.

 ഈ സിസ്റ്റം ശ്രദ്ധേയമാകുന്നത്, ഇവിടെ മൂന്ന് ഗ്രഹ വ്യവസ്ഥകൾ രൂപപ്പെടുന്നതായി കണ്ടെത്തിയതിനാലാണ്:

  ഓരോ പ്രോട്ടോസ്റ്റാറിനെയും ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള രണ്ട് ചെറിയ ഡിസ്കുകൾ (Circumstellar Disks).

രണ്ട് നക്ഷത്രങ്ങളെയും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന വലിയ സർക്കംബൈനറി ഡിസ്ക് (Circumbinary Disk). ഈ വലിയ ഡിസ്കിൽ നക്ഷത്രങ്ങളിലേക്ക് പദാർത്ഥം എത്തിക്കുന്ന സർപ്പിളാകൃതിയിലുള്ള കൈകൾ (Spiral Arms) കാണപ്പെടുന്നു.

 ഈ പ്രോട്ടോസ്റ്റാറുകൾക്ക് ചുറ്റുമുള്ള വാതകത്തിലും പൊടിയിലും സങ്കീർണ്ണമായ ജൈവ തന്മാത്രകൾ (Complex Organic Molecules - Precursors of Life) കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇതിനർത്ഥം, ഭാവിയിൽ ഇവിടെ ഗ്രഹങ്ങൾ രൂപപ്പെടുമ്പോൾ, ജീവന്റെ അടിസ്ഥാന ഘടകങ്ങൾ അവിടെ ഉണ്ടാകുമെന്നാണ്.

നവജാത നക്ഷത്രങ്ങൾ ഒരു നക്ഷത്രം രൂപം കൊള്ളുന്നതിൻ്റെ ആദ്യ ഘട്ടത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഇവയെ പ്രധാനമായും രണ്ട് ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിക്കാം:

 പ്രോട്ടോസ്റ്റാറുകൾ (Protostars):

 ഗ്യാസ്, പൊടി എന്നിവയുടെ കട്ടിയുള്ള ആവരണത്തിനുള്ളിൽ (Envelope) ആഴത്തിൽ പൊതിഞ്ഞ നിലയിലായിരിക്കും.ചുറ്റുമുള്ള പരിക്രമണ ഡിസ്കിൽ (Circumstellar Disk) നിന്ന് നക്ഷത്രത്തിലേക്ക് ദ്രവ്യം അടിഞ്ഞുകൂടുന്ന ഘട്ടമാണിത്. ഇവ ദൃശ്യപ്രകാശത്തിൽ (Optical Wavelengths) കാണാൻ കഴിയില്ല.SVS 13 ഈ വിഭാഗത്തിൽപ്പെടുന്നു.

 * പ്രീ-മെയിൻ സീക്വൻസ് നക്ഷത്രങ്ങൾ (Pre-Main-Sequence Stars - PMS Stars):

പ്രോട്ടോസ്റ്റാർ ഘട്ടത്തിലെ ആവരണം നീക്കം ചെയ്യപ്പെടുകയും നക്ഷത്രം ദൃശ്യമാകുകയും ചെയ്യുന്ന അവസ്ഥ.ഇപ്പോഴും ഇവയ്ക്ക് ചുറ്റും ഗ്രഹങ്ങൾ രൂപപ്പെടുന്നതിനായുള്ള പരിക്രമണ ഡിസ്കുകൾ ഉണ്ടാവാം  ക്ലാസിക്കൽ T ടൗറി നക്ഷത്രങ്ങൾ (Classical T Tauri Stars), വീക്ക്‌ലൈൻ T ടൗറി നക്ഷത്രങ്ങൾ (Weak-line T Tauri Stars) എന്നിവ ഈ വിഭാഗത്തിൽപ്പെടുന്നു.

വർഗ്ഗീകരണം

YSO-കളെ അവയുടെ സ്പെക്ട്രൽ എനർജി ഡിസ്ട്രിബ്യൂഷൻ്റെ (Spectral Energy Distribution - SED) ചരിവിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ക്ലാസ് 0, ക്ലാസ് I, ക്ലാസ് II, ക്ലാസ് III എന്നിങ്ങനെ തരംതിരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇത് അവയുടെ പരിണാമ ക്രമം ഏകദേശം സൂചിപ്പിക്കുന്നു:

 * ക്ലാസ് 0: ഏറ്റവും ചെറിയ നക്ഷത്രഭ്രൂണങ്ങൾ; ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആവരണമുണ്ട്.

 * ക്ലാസ് I: പ്രോട്ടോസ്റ്റാർ ഘട്ടം; ആവരണം കുറയുന്നു, ഡിസ്ക് വ്യക്തമാകുന്നു.

 * ക്ലാസ് II: പ്രീ-മെയിൻ സീക്വൻസ് ഘട്ടം (T ടൗറി സ്റ്റാർ); വലിയ ഡിസ്ക് ഉണ്ട്.

 * ക്ലാസ് III: ഡിസ്ക് ഏതാണ്ട് ഇല്ലാതായി, നക്ഷത്രം മെയിൻ സീക്വൻസിലേക്ക് (Main Sequence) പ്രവേശിക്കാൻ തയ്യാറെടുക്കുന്നു.

🌌 എൻ‌ജി‌സി 1097 (NGC 1097) - ഒരു ബാർഡ് സ്പൈറൽ ഗാലക്സി

 

NGC 1097 എന്നത് ഫോർനാക്സ് എന്ന തെക്കൻ രാശിയിൽ (southern constellation) സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു ബാർഡ് സ്പൈറൽ ഗാലക്സിയാണ് (Barred Spiral Galaxy).

 ഇത് ഭൂമിയിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 45 ദശലക്ഷം പ്രകാശവർഷം അകലെയാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഫോർനാക്സ് എന്ന രാശിയിൽ ഇത് എളുപ്പത്തിൽ കാണാൻ സാധിക്കും.

   

 ഇതിന് സാധാരണ സ്പൈറൽ ഗാലക്സികളിൽ കാണുന്നതുപോലെ ചുഴന്നുപോകുന്ന കൈകൾക്ക് (spiral arms) പുറമെ, അതിന്റെ മധ്യഭാഗത്തുകൂടി കടന്നുപോകുന്ന ഒരു ബാർ (bar) അല്ലെങ്കിൽ ദണ്ഡിന്റെ ആകൃതിയിലുള്ള തിളക്കമുള്ള ഒരു ഘടനയുണ്ട്.

ഈ ഗാലക്സിയുടെ കേന്ദ്രത്തിൽ സൂപ്പർമാസ്സീവ് തമോഗർത്തം ഉണ്ട്. ഇതിന് സൂര്യൻ്റെ പിണ്ഡത്തേക്കാൾ 140 ദശലക്ഷം ഇരട്ടിയിലധികം ഭാരമുണ്ട്.

 ഈ തമോഗർത്തത്തിന് ചുറ്റും വാതകങ്ങളും പൊടിപടലങ്ങളും നിറഞ്ഞ ഒരു വലയം (ring) ഉണ്ട്. ഈ വലയത്തിൽ ധാരാളം പുതിയ നക്ഷത്രങ്ങൾ രൂപം കൊള്ളുന്നു. ഇതിന് ഏകദേശം 5,000 പ്രകാശവർഷം വ്യാസമുണ്ട്.

 NGC 1097 ഒരു സെയ്‌ഫെർട്ട് ഗാലക്സി (Seyfert galaxy) കൂടിയാണ്. അതായത്, ഇതിന്റെ കേന്ദ്രം വളരെ പ്രകാശമുള്ളതും പ്രവർത്തനക്ഷമവുമാണ്.

 ഇതിന് NGC 1097A, NGC 1097B എന്നിങ്ങനെ രണ്ട് ചെറിയ ഉപഗ്രഹ ഗാലക്സികൾ ചുറ്റുന്നുണ്ട്.

🚀 ചൊവ്വയിലെ വാലീസ് മാരിനേരിസ്:

 

 സൗരയൂഥത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ മലയിടുക്ക്

ചൊവ്വയുടെ ഉപരിതലത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഭീമാകാരമായ മലയിടുക്ക്/കാനിയൻ ശൃംഖലയാണ് വാലീസ് മാരിനേരിസ്. ഇത് സൗരയൂഥത്തിലെ തന്നെ ഏറ്റവും വലിയ കാനിയൻ സംവിധാനമാണ്.

  നീളം: 4,000 കിലോമീറ്ററിലധികം (ഏകദേശം 2,500 മൈൽ). ഇത് ചൊവ്വയുടെ ചുറ്റളവിൻ്റെ ഏകദേശം നാലിലൊന്ന് വരും. താരതമ്യത്തിന്, ഭൂമിയിലെ ഗ്രാൻഡ് കാന്യണിൻ്റെ നീളം ഏകദേശം 800 കിലോമീറ്റർ മാത്രമാണ്. വീതി: 200 കിലോമീറ്റർ വരെ (120 മൈൽ).ആഴം: 7 കിലോമീറ്റർ വരെ (23,000 അടി) അല്ലെങ്കിൽ ചില ഭാഗങ്ങളിൽ 10 കിലോമീറ്റർ വരെ.

വാലീസ് മാരിനേരിസ് ചൊവ്വയുടെ ഭൂമധ്യരേഖയ്ക്ക് (equator) അടുത്തായി, പടിഞ്ഞാറുള്ള തർസിസ് (Tharsis) മേഖലയുടെ കിഴക്ക് ഭാഗത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. തർസിസ് മേഖലയിലാണ് ചൊവ്വയിലെ ഒളിമ്പസ് മോൺസ് (Olympus Mons) പോലുള്ള വലിയ അഗ്നിപർവ്വതങ്ങൾ ഉള്ളത്.

ഈ ഭീമാകാരമായ മലയിടുക്ക് എങ്ങനെ രൂപപ്പെട്ടു എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞർക്കിടയിൽ പ്രധാനമായും അംഗീകരിച്ചിട്ടുള്ള സിദ്ധാന്തം ഇതാണ്:

 * ടെക്റ്റോണിക് "വിള്ളൽ" (Tectonic "Crack"): തർസിസ് മേഖലയിൽ അഗ്നിപർവ്വത പ്രവർത്തനങ്ങൾ കാരണം പുറന്തോട് കട്ടിയാകുകയും ഉയർന്നു വരികയും ചെയ്തപ്പോൾ, അതിൻ്റെ ഫലമായി ചൊവ്വയുടെ പുറന്തോടിൽ ഒരു വലിയ "വിള്ളൽ" അഥവാ വിടവ് (rift valley) രൂപപ്പെട്ടു.

 ഈ വിള്ളലുകൾ രൂപപ്പെട്ടതിനുശേഷം, വെള്ളം അല്ലെങ്കിൽ കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് പോലുള്ള ദ്രാവകങ്ങൾ മൂലമുള്ള മണ്ണൊലിപ്പ് (erosion) കാരണം താഴ്വര കൂടുതൽ വലുതാവുകയും ആഴം കൂടുകയും ചെയ്തു. ചില പ്രദേശങ്ങളിൽ പുരാതന തടാകങ്ങൾ നിലനിന്നിരുന്നതിൻ്റെ ലക്ഷണങ്ങളായി അവശിഷ്ടങ്ങളുടെ (layered materials) അടുക്കുകൾ കാണപ്പെടുന്നുണ്ട്.

1971-72 കാലഘട്ടത്തിൽ ഈ മലയിടുക്ക് കണ്ടെത്തിയ മാരിനർ 9 (Mariner 9) എന്ന ചൊവ്വ പരിക്രമണ പേടകത്തിൻ്റെ (Mars orbiter) പേരിലാണ് ഇതിന് വാലീസ് മാരിനേരിസ് (മാരിനറുടെ താഴ്വരകൾ എന്ന് ലാറ്റിൻ ഭാഷയിൽ) എന്ന് പേര് നൽകിയത്.

ചൊവ്വയുടെ ഭൂതകാലത്തെക്കുറിച്ചും ജലസാന്നിധ്യത്തെക്കുറിച്ചും പഠിക്കുന്നതിൽ വാലീസ് മാരിനേരിസ് വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു പ്രദേശമാണ്.